ဘသန္႔ 30 December 2010. ဧရာဝတီ။ထားဝယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား၏ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ တနသၤာရီေဒသ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရဖြယ္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္း က်ေရာက္လ်က္ရွိေသာ တနသၤာရီတိုင္း ေရျဖဴႏွင့္ ေလာင္းလံုၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေက်းရြာ ၁၉ ရြာမွ လူေပါင္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္း ေပးရဖြယ္ ရွိေနေသာ္လည္း အာဏာပိုင္ မ်ားက မည္ကဲ့သို႔ တာဝန္ယူ ေျဖရွင္း ေပးမည္ကို ယခုအခ်ိန္အထိ အေၾကာင္း မၾကားေသးေပ။ စီမံကိန္း ေဆာက္လုပ္ခြင့္ရ Italian-Thai Development Public Company ကုမၸဏီ၏ စာရင္းဇယား မ်ားအရ အဆိုပါ စီမံကိန္းသည္ စတုရန္းမုိင္ ၁၀၀ ခန္႔ (၂၅၀ စတုရန္း ကီလိုမီတာ) က်ယ္၀န္းမည္ဟု သိရသည္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အႀကီးဆုံး အထူး စီးပြားေရးဇုန္ ျဖစ္လာမည္ဟု ဆုိေသာ ထား၀ယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္း စတင္ရန္ အစိတ္အပုိင္း အမ်ားအျပားတြင္ ျပင္ဆင္ၿပီးၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုဧရိယာ အတြင္း က်ေရာက္ ေနေသာ ေက်းရြာမ်ားကုိ မည္သည့္ ေနရာသုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းမည္၊ သိမ္းယူမည့္ ဥယ်ာဥ္ ၿခံေျမမ်ားကို ေလ်ာ္ေၾကးေငြ မည္မွ်ေပးမည္ စသည့္ အေၾကာင္းအရာ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ မည္သုိ႔ေသာ တရား၀င္ သတင္း စကားမွ် ၾကားရျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကသည္။
တနသၤာရီတုိင္း ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ ေမာင္းမကန္ ေျမာက္ဘက္တြင္ တည္ေဆာက္မည့္ ထားဝယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းအတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ Italian-Thai Development ကုမၸဏီက အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၈. ၆ ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွ ံမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုမ်ား၊ သံမဏိ စက္႐ံုမ်ား၊ ေရနံသန္႔စင္ ခ်က္လုပ္ေရး စက္႐ံုမ်ား၊ ကားလမ္းႏွင့္ ရထားလမ္းမ်ား ပါဝင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ခန္႔မွန္း ကုန္က်ေငြ စုစုေပါင္း ေဒၚလာ ၁၀၀ ဘီလီယံအထိ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါ စီမံကိန္းကို လာမည့္ ဇန္န၀ါရီတြင္ စတင္မည္ဟု ျမန္မာဆိပ္ကမ္း အာဏာပိုင္မ်ားက ေျပာဆုိေသာ္လည္း ဒီဇင္ဘာလ ကုန္သည္အထိ စီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္း က်ေရာက္ေနေသာ ထား၀ယ္ ေဒသခံမ်ားကို စီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းစြာ အသိေပးျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။
သို႔ေသာ္ Italian-Thai ကုမၸဏီမွ တာ၀န္ရွိသူ Mr. Anan ကမူ “က်ေနာ္တုိ႔ ေဒသခံ ရြာသားေတြနဲ႔ ညိႇႏိႈင္းေနပါတယ္” ဟု The International Herald Tribune သတင္းစာကို ၿပီးခဲ့ေသာ ႏို၀င္ဘာလက ေျပာဆုိခဲ့သည္။ ေဒသခံ အမ်ားစုမွာ ေျပာင္းေရႊ႕ ရမည္ကို သိထားၾကေၾကာင္း၊ ေျမေနရာ ျပန္ေပးမည္ဟု အားလံုးက ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကေၾကာင္း၊ စီမံကိန္း အစျပဳခါစ ပေရာဂ်က္ မ်ားအရ ေဒသခံမ်ားမွာ လတ္တေလာ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ မလိုအပ္ ေသးေၾကာင္း ဆိပ္ကမ္း အာဏာပုိင္ အရာရွိ တဦးက ေျပာသည္။ “ေဒသခံေတြ ကေတာ့ မိရုိးဖလာ လုပ္ငန္းေတြ ပုံမွန္ပဲ ဆက္လုပ္ေနတယ္။ ႏွစ္တုိ သီးႏွံေတြ စိုက္တာေပါ့။ ေရာ္ဘာ တုိ႔လို ႏွစ္ရွည္ပင္ ေတြကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ပစ္ထားလိုက္ၿပီ” ဟု ၎ကဆိုသည္။
ဥယ်ာဥ္ၿခံလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္၍ အဓိက အသက္ေမြး၀မ္း ေၾကာင္းျပဳရာ နဘုလယ္ အမည္ရွိ ထားဝယ္ ဆိပ္ကမ္း ေဆာက္လုပ္မည့္ ေဒသတြင္ ယခုအခါ ယခင္ကာလမ်ားက ကဲ့သို႔ တိတ္ဆိတ္ မေနေတာ့ဘဲ စီးပြားေရး သမားမ်ား၊ စီမံကိန္း တည္ေဆာက္မည့္ Italian-Thai ကုမၸဏီမွ ထုိင္းႏိုင္ငံသား မ်ားျဖင့္ စည္ကားေနသည္ဟု သိရသည္။ “ရြာထဲမွာ အရင္ကလို မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အသြားအလာ အရမ္းမ်ားလာၿပီ။ အိမ္လိုက္၀ယ္တဲ့ သူေတြ၊ သူေဌးေတြနဲ႔ ရႈပ္ေနတာပဲ” ဟု ထားဝယ္ၿမိဳ႕နယ္ ေမာင္းမကန္ ေဒသခံ တဦးကေျပာသည္။ အဆိုပါ ေဒသခံ၏ ေက်းရြာမွာ စီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္း က်ေရာက္ျခင္း မရွိသျဖင့္ ၿခံကြက္မ်ား၊ ေၿမကြက္မ်ား ၀ယ္ယူရန္ လာေရာက္ စုံစမ္းျခင္းျဖစ္ၿပီး စီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္း က်ေရာက္ လ်က္ရွိေသာ ေက်းရြာမ်ားတြင္မူ အေရာင္းအ၀ယ္ မရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ထား၀ယ္ အိမ္ၿခံေျမေစ်းမ်ားသည္ အဆမ်ားစြာ ျမင့္တက္ သြားခဲ့ၿပီး အမ်ားစုမွာ ဘဏ္မ်ား၊ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္အစိုးရႏွင့္ နီးစပ္ေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အမ်ားဆံုး လာေရာက္ စံုစမ္းေၾကာင္း ထား၀ယ္ေဒသခံ လုပ္ငန္းရွင္ တဦးက ဆုိသည္။ ထား၀ယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း ေဆာက္လုပ္မည့္ အဓိက ေနရာျဖစ္ေသာ နဘုလယ္ - ထား၀ယ္လမ္း သည္လည္း ယခင္ကဲ့သုိ႔ ေက်ာက္ၾကမ္းလမ္း မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ၂၀၁၀ ႏို၀င္ဘာလမွ စတင္၍ ေျမနီလမ္းေခ်ာ အျဖစ္ ျပဳျပင္ၿပီး ျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ေပၚရွိ အခ်က္အခ်ာက် လမ္းမႀကီးမ်ားတြင္ မ်က္ႏွာဖြင့္ တေပလွ်င္ က်ပ္ သိန္း ၁၅၀ မွ ၂၀၀ အၾကား ေခၚေစ်း ရွိေနၿပီး ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ေပၚရွိ ဟုိတယ္ ေဆာက္လုပ္ရန္ ေကာင္းမြန္ေသာ ၁ ဧက ေက်ာ္ က်ယ္ဝန္းသည့္ ၿခံေျမမွာ က်ပ္ သိန္း ၁ ေသာင္းခြဲ အထိေခၚေစ်း ရိွေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါ ေစ်းႏႈန္းမွာ ယခင္က တခါမွ မၾကားဘူးေသာ ေစ်းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထားဝယ္ေဒသတြင္ ယခင္က ေစ်းႏႈန္းထက္ ၃ ဆခန္႔ ျမင့္တက္သြား ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံတဦးက ေျပာသည္။ “ကုမၸဏီေတြကေတာ့ မ်က္နွာဖြင့္ က်ယ္တာကို ပုိလိုခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထား၀ယ္ကေန အဲဒီေဒသကို သြားတဲ့ လမ္းတေလွ်ာက္ ၿခံေတြကို လိုက္ေမးေနၾကတယ္။ စီမံကိန္း ဧရိယာထဲပါတဲ့ ၿခံေတြကေတာ့ တဧကကို သိန္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ေခၚေစ်းရွိတယ္” ဟု ၎ကဆိုသည္။
၁၀ ႏွစ္စီမံကိန္းခ်ကာ ေဆာင္ရြက္မည့္ ထား၀ယ္ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္းတြင္ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး ဓာတ္အား ေပးစက္ရုံ၊ သံမဏိ စက္ရံု၊ ဓာတ္ေျမၾသဇာ စက္ရံု၊ သေဘၤာက်င္း၊ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စသည္တုိ႔ ပါ၀င္ေသာ အႀကီးစား စက္မႈဇုန္ (A)၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ႏွင့္ ေရနံဓာတု စက္ရုံမ်ား ပါ၀င္ေသာ အႀကီးစား စက္မႈဇုန္ (B)၊ အလတ္စား စက္မႈဇုန္ (C) ႏွင့္ (D)၊ အေပါ့စား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ ဇုန္ (E) ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပအတြက္ ဇုန္ (F)တုိ႔ ပါ၀င္မည္ျဖစ္သည္။ ၎အျပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ကန္ခ်နဘူရီ - ထား၀ယ္ အေ၀းေျပးလမ္း၊ မီးရထားလမ္း၊ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ပုိက္လိုင္းမ်ား၊ Transmission Line မ်ားပါ၀င္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုအထူး စီးပြားေရးဇုန္ တည္ေဆာက္ရန္ အတြက္ သေဘာ တူညီခ်က္ကို ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္ ၅ ရက္ အလို ႏို၀င္ဘာ ၂ ရက္ေန႔က ထုိင္းႏွင့္ျမန္မာ အစိုးရတို႔႔ လက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့ၾကသည္။
ဥေရာပႏွင့္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကို ဆက္သြယ္ရန္ ျဖတ္လမ္းျဖစ္လာၿပီး စင္ကာပူ ထက္သာမည္ဟု ဆုိထားေသာ ထားဝယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္း၏ အေရးပါပံု၊ အဆိုပါ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရး တိုးတက္ လာႏုိင္ပုံ တို႔ကို မီဒီယာ အမ်ားစုက မီးေမာင္းထုိး ေရးသားၾကေသာ္လည္း ေဒသခံမ်ား၏ နစ္နာမႈအတြက္ မည္သုိ႔ ေဆာင္ရြက္ ေပးသင့္သည္ကိုမူ ေရးသား ေဖာ္ျပျခင္းမ်ား မေတြ႕ရေပ။ “ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္ ႀကံ့ဖြံ႕ပါတီ မဲဆြယ္တုန္းက ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသဘယ္လို အက်ိဳးျဖစ္ထြန္း လာမယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ပဲ ေျပာတယ္။ ဒီလို ဆုံးရႈံးမႈေတြ ျဖစ္လာရင္ ဘယ္လို လုပ္ေပးမလဲ ဆိုတာေတာ့ မေျပာဘူး” ဟု ထားဝယ္ၿမိဳ႕နယ္ သစ္တုိေထာက္ ေက်းရြာမွ ေဒသခံတဦးက ဆိုသည္။
ထုိင္းႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားေသာ တျခားႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ အႀကီးစား စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္မည္ ဆုိပါက ေဒသခံမ်ား ကိုရွင္းျပ ညိႇႏိႈင္းကာ ေရႊ႕ေျပာင္း ေပးရမည့္ သူမ်ားကို ထုိက္တန္ေသာ ေလ်ာ္ေၾကးမ်ား ေပးျခင္း၊ ေနရာခ် ထားေပးျခင္းတို႔အား အေလးထား ျပဳလုပ္ၾက ေသာ္လည္း ယခုအေန အထားတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ အေနအထား မေတြ႔ရ ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ား၊ ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ခံ ရပ္ရြာ အဖြဲ႔အစည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေျပာၾကားၾကသည္။ ထားဝယ္ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား ဆံုးရႈံး နစ္နာမႈမ်ား ရွိလာမည္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ျမန္မာ့ ပင္လယ္ျပင္ႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္း တေလွ်ာက္တြင္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈ မ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
“ေရနက္ဆိပ္ကမ္းနဲ႔ စက္မႈဇုန္ စီမံကိန္း ႀကီးေၾကာင့္ ၿမိတ္ကၽြန္းစုနဲ႔ တနသၤာရီ ကမ္း႐ိုးတန္း တေလွ်ာက္ ပင္လယ္ျပင္မွာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ဆိုးဆုိးရြားရြား ပ်က္စီးဖို႔ရွိတယ္။ ပင္လယ္ေရေန သတၱ၀ါေတြ မ်ဳိးသုဥ္း ပ်က္စီးတဲ့အထိ မျဖစ္မေန ႀကဳံရမယ္” ဟု တနသၤာရီတုိင္း ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနမွ တာဝန္ရွိသူ တဦးက ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။ အဆုိပါ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနမွ ဝန္ထမ္း၏ အဆုိအရ စစ္အစုိးရသည္ ထား၀ယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စက္မႈဇုန္ တည္ေဆာက္ ေရးစီမံကိန္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ ထုိင္းကုမၸဏီႏွင့္ လက္မွတ္ေရးထုိး ၿပီးသည္အထိ စီမံကိန္းတြင္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ျပဳျပင ္ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ရွည္ေသာ ျမန္မာ့ပင္လယ္ ကမ္း႐ိုးတန္းတြင္ တနသၤာရီတုိင္း ပင္လယ္ ကမ္း႐ိုးတန္းသည္ ကီလိုမီတာ ၁၂၀၀ ရွည္လ်ားေၾကာင္း၊ ယင္းကမ္း႐ိုးတန္း တေလွ်ာက္တြင္ ၾကည္လင္ သန္႔ရွင္းေသာ ေရႏွင့္ ေရေနသတၱ၀ါ မ်ဳိးကြဲေပါင္း မ်ားစြာျဖင့္ မပ်က္စီးေသးေသာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ရွိသည့္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အဏၰ၀ါသိပၸံ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားၾကားတြင္ ထင္ရွားေသာ ကမ္း႐ိုးတန္း တခုျဖစ္ေၾကာင္း သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။ တနသၤာရီ ပင္လယ္ ကမ္း႐ိုးတန္းတြင္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စက္မႈဇုန္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းေၾကာင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေဂဟစနစ္မ်ား အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အဏၰ၀ါ သိပၸံအသင္းမွ ပညာရွင္ တဦးက သုံးသပ္သည္။ အၿငိမ္းစား အဏၰ၀ါသိပၸံ ပါေမာကၡ တဦးကလည္း “ဒီေရေတာနဲ႔ သႏၲာ ေက်ာက္တန္းက ေရေန သတၱ၀ါ မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ အတြက္ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးတဲ့ ေနရာေတြပဲ။ ဒီေရေတာနဲ႔ သႏာၱ ေက်ာက္တန္းဆုိတာ ေရသတၱ၀ါ ေတြအတြက္ ေမြးဖို႔၊ စားဖို႔၊ ရွင္သန္ ေနထုိင္ဖို႔၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ သန္႔ရွင္းဖို႔ အင္မတန္မွ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ။ ဒါေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရင္ ေရေနသတၱ၀ါ ေတြလည္း ရွင္သန္ ရပ္တည္မႈ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ေဂဟစနစ္ ပ်က္ယြင္းသြားမယ္” ဟု ေျပာသည္။
တနသၤာရီ ကမ္း႐ိုးတန္းရွိ ကၽြန္းေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ၿမိတ္ကၽြန္းစုတြင္ သႏာၱ ေက်ာက္တန္းေပါင္း ၆၀၁ ခု ေတြ႕ရွိထားၿပီး သုေတသန မလုပ္ရေသးေသာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ မ်ားစြာက်န္ရွိ ေနေသးရာ ထား၀ယ္ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ သႏာၱ ေက်ာက္တန္း မ်ဳိးစိတ္ ေပါင္းမ်ားစြာ ပ်က္သုဥ္းမည့္ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ ေနရေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္းတြင္ ေတာင္ပုိင္း ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ေျမာက္ပုိင္း ဆိပ္ကမ္းဟူ၍ ဆိပ္ကမ္းႏွစ္ခု ပါ၀င္မည္ျဖစ္ၿပီး တန္ခ်ိန္ ၂၀၀၀၀ မွ ၅၀၀၀၀ အထိ ကုန္တင္ သေဘၤာႀကီး ၂၅ စင္း တၿပဳိင္တည္း ဆုိက္ကပ္ ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိဆိပ္ကမ္း ႏွစ္ခုမွ တႏွစ္လွ်င္ ကုန္ပစၥည္း မက္ထရစ္ တန္ခ်ိန္ သန္း ၁၀၀ နီးပါး အတင္အခ် ျပဳလုပ္ႏုိင္မည္ဟု စစ္အစုိးရပုိင္ သတင္းစာမ်ားက ေရးသားသည္။ “သေဘၤာေတြက စြန္႔ပစ္မယ့္ စက္သုံးဆီ အညစ္အေၾကး ကလည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ အေတာ္ကုိ ေျဖရွင္းရ ခက္မယ့္ ျပသနာတရပ္ ျဖစ္လာမယ္” ဟု သစ္ေတာ သယံဇာတ ပတ္၀န္းက်င္ ဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရး အသင္း (FREDA) မွ ၀န္ထမ္းတဦးက ေျပာသည္။
ေရနက္ဆိပ္ကမ္းအျပင္ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ၂၅၀ က်ယ္၀န္းေသာ စက္မႈဇုန္ နယ္ေျမမ်ား ပါ၀င္ၿပီး ေျမဧရိယာ ၂၀.၉ စတုရန္း ကီလိုမီတာရွိ အႀကီးစား စက္မႈဇုန ္ႏွစ္ခု၊ ေျမဧရိယာ ၆၅.၁ စတုရန္း ကီလိုမီတာရွိ အလယ္အလတ္ အႀကီးစား စက္မႈဇုန္တခု ပါ၀င္ေနသည္။ စီမံကိန္းတြင္ မဂၢါ၀ပ္ ၄၀၀၀ ထုတ္လုပ္ ႏုိင္ေသာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားေပး စက္႐ံု တည္ေဆာက္ မည္ျဖစ္ၿပီး ေရထုထည္ ပမာဏ ကုဗမီတာ ၂၁၉ သန္း သုိေလွာင္ႏုိင္သည့္ ေရေလွာင္တမံ တည္ေဆာက္ကာ တရက္လွ်င္ ေရကုဗ မီတာ ၉၇၅၀၀၀ ထုတ္လုပ္ ႏုိင္ေသာ ေရသန္႔စက္႐ံု တည္ေဆာက္ ျဖန္႕ျဖဴးမည့္ အစီအစဥ္ မ်ားလည္း ပါရွိသည္ဟု စစ္အစုိးရက သတင္းထုတ္ ျပန္ထားသည္။
“သံမဏိစက္႐ံု၊ ဓာတ္ေျမၾသဇာစက္႐ံု၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား စက္႐ံု၊ ေရေပးေ၀တဲ့ စက္႐ံုေတြနဲ႔ စက္မႈကုန္ထုတ္ စက္႐ံုေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါမယ့္အေျခ အေနရွိေတာ့ ထြက္လာမယ့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း ေတြေၾကာင့္ ပ်က္စီးမယ့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဘယ္လိုက ိုင္တြယ္ ထိန္းသိမ္း မလဲဆုိတဲ့ နည္းလမ္းေတြ အခုကတည္းက စဥ္းစား ထားသင့္ၿပီ” ဟု FREDA ၀န္ထမ္းက ဆက္ေျပာသည္။ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခုိက္သည္ ႏွင့္အမွ် တဆက္တည္း ေရရွည္တြင္ ေဒသခံမ်ား၏ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ား ႀကံဳေတြ႕လာမည္ကို စိုးရိမ္ ရေၾကာင္းလည္း ပညာရွင္မ်ားက ေျပာၾကသည္။ ထုိင္းကုမၸဏီႏွင့္ အစိုးရ အာဏာပုိင္မ်ား အေနျဖင့္ အထက္ပါ ကဲ့သို႔ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား အတြက္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးသင့္ သည္ဟု ၎တုိ႔က ဆိုသည္။ ထုိုင္းႏိုင္ငံရွိ Map Ta Phut ကဲ့သုိ႔ေသာ စက္မႈဇုန္ မ်ားတြင္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား ႀကံဳေတြ႕လာရျခင္းေၾကာင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေရးရာ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား တင္းက်ပ္ျခင္း မရွိေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရနက္ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ စီးပြားေရးဇုန္ ေဆာက္လုပ္ရန္ ထုိင္းႏုိင္ငံက ေရြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပၾကသည္။
ေရတုိတြင္ ႀကံဳေတြ႔ရမည့္ လူ႔အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာ မ်ားအျပင္ ေရရွည္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေသာ က်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ ကိစၥမ်ား၊ ျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္ေသာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အက်ိဳးဆက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းကမွ် လာေရာက္ ရွင္းျပျခင္း၊ ပညာေပးျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားထံမွ သိရသည္။ “ထုိင္းမွာေတာ့ ဒီလိုစက္မႈ ဇုန္ေတြရွိလို႔ ေရာဂါ အရမ္းထူတယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာသံၾကားတယ္။ တျခား ဘာမွေတာ့ မသိဘူး” ဟု နဘုလယ္ ေဒသခံ တဦးက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္း စီးပြားေရးပညာရွင္ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ တခ်ိဳ႕ကလည္း ကမၻာ့ အဆင္းရဲဆုံး စာရင္း၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ မျဖစ္မေန လိုအပ္သည္မွာ မွန္ကန္ ေသာ္လည္း ေရရွည္ ဖြံ႔ျဖိဳး တုိးတက္မႈကို ဦးတည္၍ လုုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိၾကသည္။ “ဒီလိုစက္မႈဇုန္ေတြ လာေဆာက္ရင္ ျဖစ္လာနိုင္မယ့္ အက်ိဳးဆက္ကို တြက္ခ်က္ ၿပီးေတာ့ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ တိတိက်က် ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လိုကိုလိုပါတယ္။ ဒီလိုမွ မလုပ္ဘူးဆုိရင္ အခုေျပာေန ၾကသလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ခ်င္တုိင္း လာလုပ္လို႔ ရတယ္ဆုိတာ ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္” ဟု ျပည္တြင္း စီးပြားေရး ပညာရွင္တဦးက သုံးသပ္သည္။
အထူးစီးပြားေရး စက္မႈဇုန္တြင္ ပါ၀င္မည့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ ျမန္မာ ကုမၸဏီမ်ားက ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ကန္ထရုိက္ ရရွိထားၿပီး စစ္အစိုးရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ဦးေဇာ္ေဇာ္ပုိင္ဆုိင္သည့္ Max Myanmar ႏွင့္ ဘိန္းဘုရင္ ေလာ္စစ္ဟန္ ၏သား ဦးထြန္းျမင့္ႏိုင္ ပုိင္ဆုိင္ေသာ Asia World ကုမၸဏီတို႔က အဓိက လုပ္ပုိင္ခြင့္ ရရွိထားေၾကာင္း ရန္ကုန္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ အသုိင္းအ၀န္းမွ သိရသည္။
